Celgetal bepalen en droogzetten per kwartier spaart antibiotica

„Onze missie is: de eerste mastitis zo lang mogelijk zien uit te stellen”, zegt Bluemink tijdens een workshop op de Bio-velddag in Dronten. De aanpak van MoreMilk2Day begint met een tankmelkmonster, om te bepalen welke mastitisverwekkers er voornamelijk spelen op het bedrijf: zijn ze koegebonden of omgevingsgebonden?

Dat kan worden gevolgd door een hygiëne check, waarbij wordt gemeten hoe de hygiëne rondom het melken werkt.

Selectief droogzetten

De derde stap is het bemonsteren van het uier per kwartier. In Nederland gebeurt selectief droogzetten met antibiotica bij koeien met een celgetal boven de 50.000 en vaarzen met een celgetal boven de 150.000. „En dan worden dus alle kwartieren met een droogzetter behandeld”, zegt Bluemink. „Maar we weten dat een geïnfecteerd kwartier het minste produceert, en gezonde kwartieren het langste, tijdens het melken. Dus als je dan een mengmonster hebt met 110.000 cellen bij een vaars dan kan dat een vertekend beeld geven omdat bij een mengmonster de melk uit het aangedane kwartier wordt verdund.”

MoreMilk2Day wil daarom naar selectief droogzetten per kwartier. Dat kan als je gaat bemonsteren met de Qscout, een apparaat dat binnen 3 minuten melkmonsters per kwartier kan analyseren. De uitslag laat ook zien of er in een kwartier sprake is van een acute ontsteking (veel neutrofiele cellen), een chronische ontsteking (vooral lymfocyten) of een reeds genezen ontsteking (veel macrofagen). Bluemink: „Als je veel macrofagen vindt, betekent het dat de ziekmakende bacterie al weg is. De vraag is of het toedienen van antibiotica dan wel zinvol is. Dan kun je beter overgaan op pijnbestrijding.”

Vroeg in lactatie

Ook in het begin van de lactatie, tussen 14 en 28 dagen, is het zinvol om te checken of alle kwartieren gezond uit de droogstand zijn gekomen. Vind je dan bijvoorbeeld in één kwartier veel neutrofielen (afweercellen bij acute ontsteking) dan kun je bijvoorbeeld een knoflookbolus of ander alternatief inzetten om de genezing te ondersteunen, stelt Bluemink. “Bij het begin van de lactatie is vooral winst te behalen; koeien kunnen subklinische ontstekingen maar in 30 procent van de gevallen zelf oplossen.”

Aan banden

Bluemink verwacht dat het gebruik van antibiotica in de melkveehouderij in de toekomst steeds verder aan banden wordt gelegd. Analyse per kwartier kan helpen om het antibioticagebruik rondom droogzetten in elk geval al sterk terug te dringen.

De kosten voor een monster liggen op € 27,50 per koe per test. Op dit moment zijn er drie dierenartsenpraktijken die een Qscout hebben aangeschaft, en twaalf praktijken die er interesse in tonen, vertelt Bluemink. Hij rekent erop dat aan het einde van dit jaar er twaalf tot vijftien praktijken zijn die de testen per kwartier aanbieden. „Maar boeren kunnen ook de monsters naar ons opsturen.”