Stikstofdiscussie gaat te weinig over dierenwelzijn

Minister voor Natuur en Stikstof Christianne van der Wal ontving donderdagmiddag 20 april als verantwoordelijk bewindspersoon namens alle samenwerkende partijen in de nieuwe campagne een manifest van de Dierenbescherming met een aantal concrete oplossingsrichtingen.

„Bij de discussie over stikstof gaat het over jaartallen, politieke gevolgen en de toekomst van de landbouw in het land, maar nauwelijks over dieren. Als het al over ze gaat, dan hooguit in relatie tot de grootte van de veestapel”. Dierenwelzijn moet echter integraal worden meegenomen in de gebiedsprocessen waar momenteel aan zo’n zeventig tafels gesprekken plaatsvinden over de transitie van het landelijke gebied, zo luidt de conclusie. Van der Wal schetst de kaders waarbinnen in het zogeheten Nationaal Programma Landelijk Gebied de gebiedsplannen vorm moeten krijgen. De provincies verwerken die uiteindelijk in voorstellen richting rijksoverheid. De kaders van Van der Wal zijn op zich duidelijk waar het gaat om te realiseren stikstofdoelstellingen, maar blijven vaag en vrijblijvend in de uitwerking op het gebied van andere doelen, zoals dierenwelzijn.

In het ergste geval passen de gebiedsplannen straks niet bij de plannen voor een dierwaardige veehouderij, waarover momenteel ook gesprekken lopen om te komen tot een in het regeerakkoord opgenomen convenant. De gebiedsplannen zouden om die reden door onafhankelijke experts op dierwaardigheid moeten worden beoordeeld.

Schijnoplossingen

De organisaties achter 'Ook Onze Transitie' vrezen scenario’s die onomkeerbaar zijn; schijnoplossingen die acceptabel lijken, maar het milieu, de natuur, de dieren en uiteindelijk ook de mens niet verder helpen maar wel veel geld en tijd gaan kosten. Idee achter de campagne is om oplossingen integraal te laten zijn. Dit, zodat je voorkomt dat een technische oplossing als een luchtwasser of nieuw vloersysteem om stikstof te reduceren straks nadelig uitpakt voor dieren, of dat geld wordt besteed aan oplossingen die in de praktijk de emissies onvoldoende blijken te verminderen. Als dat wel gebeurt blijven er duurzaamheidsproblemen bestaan en moet een boer straks opnieuw investeren, maar kan hij dat eigenlijk niet meer. 'Ook onze transitie' als naam voor de nieuwe campagne is in die zin dan ook een noodkreet van een grote groep betrokkenen: de dieren. Dieren in de veehouderij, maar ook in het wild – zij hebben baat bij een snel en goed natuurherstel.

De oplossingsrichtingen die de organisaties bieden houden rekening met álle belangen, ook die van de boeren. Zij moeten een goed inkomen kunnen verdienen om te kunnen investeren in natuur, milieu en dierenwelzijn . Dat daar kansen liggen, blijkt ook uit twee zeer recente studies die een aantal van de organisaties door gerenommeerde onderzoeksinstituten lieten uitvoeren.

Spanningsveld

Volgens de samenwerkende organisaties moet de veehouderij straks dierwaardig zijn en altijd passen binnen milieugrenzen. Dat betekent dat bijvoorbeeld koeien veel weidegang krijgen, en in de stal een zandbodem hebben waardoor urine en mest gescheiden kunnen blijven, zoals in een VrijLevenStal. Soms zal er een spanningsveld ontstaan tussen dierenwelzijn en milieu. Als dieren met een uitloop naar buiten zorgen voor meer ammoniakemissie in een gebied met een beperkte draagkracht, moet er niet worden ingeleverd op dierenwelzijn of natuur, maar moet aan andere knoppen gedraaid worden: bijvoorbeeld minder dieren in het gebied, of door betrouwbare, diervriendelijke technieken te gebruiken die emissies reduceren.

Natuurherstel, zorg voor milieu, dierenwelzijn en een goed verdienmodel voor boeren kunnen samengaan in de zoektocht naar een nieuwe inrichting van het landelijk gebied. Volgens de organisaties achter de campagne “Ook Onze Transitie” is het ingewikkeld, maar zeker niet onmogelijk, mits alle puzzelstukjes worden gelegd en de kaders voor de provincies duidelijk zijn.