Kalf bij de koe: goed voorbeeld doet goed volgen

In de melkveehouderij is het gebruikelijk om het kalf binnen enkele uren na de geboorte van de koe te scheiden. Wat voor de melkveehouder routine is, roept bij burgers de vraag op of dit wel diervriendelijk is. Vanuit deze motivatie zijn melkveehouders op zoek naar alternatieve kalveropfoksystemen die langdurig contact tussen koe en kalf mogelijk maken. De invulling van de kalveropfok varieert. Bij gedeeltelijk contact zijn beperkte koe-kalf-interacties mogelijk, terwijl volledig contact ook zogen toelaat. Margret Wenker onderzocht de welzijnsimplicaties van verschillende vormen van koe-kalf-contact in vergelijking met een opfoksysteem met zeer kort koe-kalf-contact.

Hoe kijk je na afronding van je onderzoek naar het concept kalf bij de koe?

“Inmiddels weet ik dat het voor een melkveehouder niet eenvoudig is om de kalveren bij de moeder te laten zogen. Het vraagt op meerdere fronten om aanpassingen, maar vooral ook kennis en ervaring. Tijdens mijn onderzoek heb ik veel naar het gedrag van de dieren gekeken. De motivatie van de moeder om contact te hebben met haar kalf, is erg groot. De invulling van deze behoefte maakt onderdeel uit van dierenwelzijn. Dus qua gedrag levert kalf bij de koe hierin een bijdrage.”

Wat is er nodig om het concept verder uit te rollen?

“Met name de huisvesting en inrichting van de stal zijn erg belangrijk. De gezondheidsproblemen van de kalveren in mijn onderzoek op de locatie KTC Zegveld, zijn deels verklaarbaar uit het staltype en de openheid van de ligboxenstal. Afhankelijk van de windrichting was er meer of minder tocht aanwezig. Kalveren die meer afgeschermd liggen, lopen minder risico op verkoudheid. Meer onderzoek over huisvesting en inrichting in relatie tot dierenwelzijn en specifiek gericht op het concept kalveren bij de koe, lijkt me een goede besteding. Dit haakt ook aan op het kritieke moment van spenen van de kalveren. Doe je dit abrupt, dan ontstaat er veel stress. Ik pleit voor een meer geleidelijke scheiding van moeder en kalf. Dat kan met behulp van een neusflap, maar nog beter door gebruik te maken van een hek voor scheiding waarbij het contact nog even intact blijft. Ook hier kan nieuw onderzoek een belangrijke rol spelen door bijvoorbeeld te achterhalen wat een geschikte leeftijd en afbouwperiode zijn.”

Sommige bedrijven zijn gestopt met kalf-bij-koe vanwege gezondheidsproblemen in de veestapel, hoe kijk je hier tegenaan?

“Gezondheidsproblemen op koppelniveau, met name infecties van para-tbc, Bovine Virus Diarree (BVD ) en salmonella, kunnen zich snel verspreiden wanneer het kalf bij de koe blijft. Als dit in de veestapel aanwezig is, raad ik kalf bij de koe af. Voor je ermee begint, is het verstandig te laten onderzoeken of deze ziekten of dragers hiervan aanwezig zijn.”

Hoe kijk je aan tegen gebruik van pleegmoeders?

“Vanuit ethisch oogpunt is dit niet gewenst. Het is een serieuze interventie waarbij moeder en kalf toch worden gescheiden. Praktisch gezien heeft het wel voordelen. Ik begrijp dat veehouders koeien, soms met hoog celgetal, als pleegmoeder willen inzetten. Persoonlijk ben ik er voorstander van om het kalf bij haar eigen gezonde moeder te laten zogen.”

Wat wil je de veehouders meegeven die gemotiveerd zijn voor het concept?

“Jaren geleden is Stichting Demeter naar aanleiding van mijn stageonderzoek begonnen met het vormen van groepen veehouders die bij elkaar op bezoek gingen. Het uitwisselen van kennis en ervaringen lijkt van doorslaggevend belang. Iedere boer loopt wel tegen problemen aan. Door dit bespreekbaar te maken, komen er vaak oplossingen van collega-boeren. Het meedraaien in werk- of studiegroepen is ook vaak motiverend. Je kunt ook denken aan een overkoepelende klankbordgroep van experts en ervaren boeren die meekijken en waar nodig oplossingen aandragen.” square