Samenwerken en samen groeien

Dit Vakbladartikel wordt u gratis aangeboden door Ekoland.nl. Op de hoogte blijven? Meld u aan voor de gratis nieuwsbrief.

Initiatiefnemer van CSA Vers aan de Vecht Sanne Smeets vertelt: „Ik raakte zes jaar geleden geïnspireerd door Herenboeren en dacht: daar wil ik me bij aansluiten. Toen bleek er hier in de buurt dus niks te zijn. Dan moeten we zelf maar een Herenboerderij opzetten. Mijn achtergrond is marketing en communicatie, dus ik dacht: ik schrijf een blog om iets op te zetten. Binnen no-time zeiden tien mensen: yes, wat tof, ik doe mee! En dan heb je een kartrekkersgroep.”

Een Herenboerderij vereist 20 hectare, lastig rondom Weesp en Amsterdam. „Dat was echt ingewikkeld. Toen ben ik langsgegaan bij grondeigenaren. Ik had al door dat de Groene Griffioen een duurzame boerderij was en ze meer doen dan alleen publiek en educatie. Dus heb ik gewoon aangeklopt.”
Melkveehouder Wendela Griffioen en haar man Boy vonden het een goed initiatief: „Oké, we hebben één hectare die we zouden willen verpachten. Maar niet meteen als een herenboermodel.” De kartrekkersgroep telde snel haar knopen. „In twee maanden beslisten we: we starten met een CSA. En zo zijn we in 2021 begonnen”, aldus Sanne.

Aanvulling op melkveehouderij

Wendela: „Wij willen ook graag ontwikkelen en een breder aanbod bieden bij de Groene Griffioen, een soort broedplaats van duurzaamheid worden. Maar wij hebben geen tijd en geen kennis om een groentepluktuin op te zetten. Natuurlijk moet het wel klikken. En dat lukte met dit team. Wij kunnen best wel goed samenwerken. We zijn geen Herenboerderij, maar we hebben met melkvee, zuivelverwerking, boerderijwinkel en activiteiten wel al die functie. Mensen kunnen hier lokaal voedsel kopen en zien waar het vandaan komt. Een pluktuin erbij is een mooie aanvulling. We hadden al een beetje bekendheid. Af en toe zijn er media die wat oppikken. En dat was een goede basis voor Vers aan de Vecht.”

Starten en afspraken

Sanne vervolgt: „Het eerste jaar begonnen we met 80 huishoudens. Maar dat leverde financieel niet genoeg op. We groeiden naar 150 huishoudens. We vragen 750 euro voor één seizoen, een gemiddelde prijs voor de regio.”
Wendela vult aan: „Mensen schrikken soms van de prijs. Je betaalt voor een heel jaar en je plukt grofweg zeven maanden. Bij de biologische winkel doe je natuurlijk nooit in één keer voor zeven maanden boodschappen. Dan lijkt het meteen duur.” Sanne merkt op: „Daarom communiceren we ook: het is 25 euro per week, daarvoor heb je een volle krat voor twee volwassenen.”
Intussen werkt het ook financieel, legt Wendela uit. „We hebben drie professionele tuinders. En die krijgen gewoon betaald, we willen het wel duurzaam houden. Dus ook financieel gezond.” Sanne beaamt dat: „Ze krijgen voor CSA-tuinders best een goed salaris. Dat vinden we ook belangrijk. We begonnen met een laag tuindersalaris. Ze zijn meegegroeid in het bedrijf. Dat was ook de afspraak.”

Tunnelkas met subsidie

Samenwerken met een professional in marketing en communicatie heeft voordelen. Sanne illustreert: „We hadden in het begin al in onze begroting twee wandelkappen opgenomen. Maar we kwamen er al snel achter dat twee te weinig is. Het is net te weinig oppervlakte om te kunnen voorkweken én om voldoende tomaten en aubergines te telen voor zoveel huishoudens. Ik heb toen subsidie aangevraagd bij de gemeente Amsterdam en we kregen geld om twee tunnelkassen erbij te kopen.”

Coöperatie

Nu zijn het nog twee bedrijven op één erf. Wendela licht toe: „Als we bijvoorbeeld workshops organiseren, zijn we in principe twee losse organisaties. Maar voor de toekomst is een coöperatiemodel misschien wel interessant.” Daar experimenteren ze al kleinschalig mee. „We hebben de deelnemers gevraagd: wil je ook een varkensaandeel? Toen heeft Vers aan de Vecht één varken gekocht.” De varkens zijn grootgebracht met reststromen zoals groenteafval en wei uit de kaasmakerij. „We kochten geen voer aan. En de leden die dat leuk vonden, konden nog een beetje helpen met varkens voeren. Het was niet een super succes, maar aan het eind van het seizoen konden oogstaandeelhouders varkensvlees meenemen. Dat was wel een leuke test of we nog meer kunnen samenwerken. Dat je bijvoorbeeld minder koeien houdt, zodat het beter in balans is met de community.”
Andere nieuwe plannen zijn een voedselbos. Sanne licht toe: „Dit gebied hoort bij het Bijzonder Provinciaal Landschap ‘de Hollandse Waterlinie’, dus dat was een heel gedoe met vergunningen. We wilden eigenlijk een heel mooi en gezellig voedselbos, maar kregen alleen de vergunning als we de zichtlijnen vrij zouden houden. We hebben er een jaar over gedaan. Maar het is gelukt en we gaan bomen planten!” square

Tekst en foto’s Marquerite Stelling