Europese landbouwbegroting levert flink in; wel meer geld voor inkomenssteun

Von der Leyen wil het EU-landbouwbudget met de bijbehorende landbouwsubsidies vervangen door een megafonds met daarin ook geld voor andere doeleinden dan de landbouw, meer bepaald voor ”Nationale en Regionale Partnerschapsplannen”.

Inkomenssteun groeit

Ondanks flinke bezuinigingen op het totale landbouwbudget, neemt het budget dat beschikbaar is voor directe inkomenssteun als directe betalingen en eco-regelingen toe van 291 naar 300 miljard euro. Dit geld was in het verleden, maar blijft ook in de toekomst gelabeld als geld voor de landbouw. Maar dat is slechts een deel van het GLB.

Het geld voor het andere deel van het GLB gericht op plattelandsontwikkeling wordt in tegenstelling tot wat nu gebruikelijk is niet meer gelabeld. Binnen dit deel valt onder andere het geld dat kan worden ingezet voor steun aan jonge boeren en ANLb.

Hoewel lidstaten meer vrijheid krijgen bij verdelen van Europees geld, hoeft dat niet te betekenen dat al het geld uit de landbouw verdwijnt. Theoretisch zou het zelfs zo kunnen zijn dat lidstaten juist meer geld uit gaan geven aan plattelandsontwikkeling.

Meer zeggenschap voor individuele lidstaten

Onder het nieuwe voorstel moeten lidstaten nog steeds verplicht investeren in een aantal maatregelen, zoals betalingen voor jonge, kleine en biologische boeren, crisismaatregelen, en betalingen voor milieu en klimaat. De verdeling tussen deze betalingen blijft echter aan de landen zelf. Deze ruimte, gecombineerd met een kleiner budget, kan ertoe leiden dat er meer verschil komt in de landbouwsubsidies tussen lidstaten.

De hectaretoeslagen zullen, volgens eerder deze week uitgelekte stukken, meer toebedeeld moeten worden aan kleinere ondernemers. Bedragen boven de 20.000 euro worden met 25 procent gekort, bedragen boven de 50.000 euro met 50 procent en bedragen boven de 75.000 euro met 75 procent. Daarbij stelt de Commissie ook nog een plafond voor directe betalingen in, op 100.000 euro.

Extra steun voor jonge boeren

Voor jonge boeren lijken de nieuwe plannen positief uit te pakken. Eurocommissaris Hansen kondigde expliciet aan dat het budget voor jonge boeren binnen het GLB verdubbeld wordt van 3 naar 6 procent. Met deze verdubbeling komt er aanzienlijk meer ruimte om jonge boeren gericht te ondersteunen bij bedrijfsovername, investeringen en innovatie.

De NAJK reageert positief op dit voornemen. Tegelijkertijd maken zij zich ook zorgen over de verlaging van het totale budget. ‘Een verlaging van het budget voor plattelandsontwikkeling dreigt het gemeenschappelijke karakter van het GLB verder te verwateren’, stelt het NAJK in een reactie. ‘Daarmee wordt het risico op een ongelijk speelveld tussen boeren in verschillende EU-landen groter. Een Nederlandse boer zou hierdoor met strengere eisen kunnen worden geconfronteerd dan zijn collega over de grens. NAJK vindt dat onacceptabel: het GLB moet boeren in Europa gelijke kansen bieden.’

Bedrijfsovername makkelijker maken

Het NAJK roept het ministerie van LVVN, het ministerie van Financiën en de leden van de Tweede Kamer op, om de geboden ruimte in de Europese voorstellen om te zetten in concrete, praktische maatregelen binnen het Nationaal Strategisch Plan. ‘Daarbij is het essentieel dat jonge boeren en tuinders optimaal profiteren van de verdubbeling van het budget waardoor bedrijfsovernames weer makkelijker worden. Tegelijkertijd moet worden voorkomen dat Nederland met extra nationale eisen het speelveld voor Nederlandse boeren oneerlijk zwaarder maakt dan dat van collega’s in andere lidstaten’, schrijft het agrarisch jongerenkontact in een reactie op de voorstellen. ‘Ons doel is en blijft: een landbouwbeleid dat jonge boeren en tuinders niet alleen noemt, maar ook echt verder helpt.’