Samen werken aan kennis voor de biologische landbouw van morgen
Nieuw vierjarig kennisprogramma ondersteunt doorontwikkeling biologische sectoren

Het kennisprogramma sluit aan bij het Actieplan Groei van biologische productie en consumptie. Het Louis Bolk Instituut gaat onderzoek initiëren op bedrijfsniveau in de biologische akkerbouw en melkveehouderij om deze sectoren met systeemonderzoek te ondersteunen. Dit is aanvullend op kennisvragen die binnen bestaande onderzoeksprogramma’s van Wageningen UR worden opgepakt. „Een waardevolle stap voor de kennisontwikkeling voor biologische bedrijven", aldus directeur Ilse Geijzendorffer van het Louis Bolk Instituut.
Het hele bedrijfssysteem staat centraal: alles komt samen op het boerenbedrijf. Denk aan bodem, gewassen, grasland, koeien, water, klimaat en biodiversiteit. Door bestaande kennis te bundelen en nieuwe inzichten op te doen, ontstaat een stevig fundament voor verdere kennisontwikkeling rond biologische productie en verduurzaming.
Samen leren in de praktijk
Het programma is bedoeld voor biologische boeren die hun bedrijf willen doorontwikkelen, boeren met zorgen over continuïteit van hun bedrijfsvoering, bedrijven die willen omschakelen en beleidsmedewerkers. Voor deze doelgroepen levert het programma de noodzakelijke kennis zowel uit het praktijkonderzoek als uit bestaande kennis. Ilse Geijzendorffer: „In de biologische sector leven veel vragen die niet makkelijk zijn te beantwoorden. Terwijl ecologische innovaties die in de biologische sector blijken te werken, vaak ook interessant voor boeren die niet biologisch zijn."
Het onderzoek gebeurt in samenwerking met biologische boeren, kennisinstellingen en partners in de sector. Door een participatieve aanpak – dus samen met de praktijk – sluiten de resultaten goed aan bij de dagelijkse realiteit op het erf. Zo ontstaat kennis die direct toepasbaar is.
Wat levert het de sector op?
Het programma levert praktisch toepasbare en toetsbare inzichten op voor de biologische akkerbouw en melkveehouderij. Denk aan:
- Robuuste teelt en graslandproductie
- Slimmer omgaan met nutriënten in de bodem;
- Verbetering van dierwaardigheid en -gezondheid;
- Sluiten van kringlopen;
- Bijdragen aan maatschappelijke doelen zoals klimaat, bodemkwaliteit, biodiversiteit en schoon water.
Het programma
Het programma Versnellingsspoor Biologische Landbouw is opgebouwd uit vijf onderdelen:
- Opzet systeemonderzoek – Inventarisatie van vragen en opzet van het onderzoek.
- Plantaardige productie – Systeemonderzoek naar weerbare teelten in de akkerbouw.
- Dierlijke productie – Systeemonderzoek in de melkveehouderij.
- Data en bedrijfsvoering – Hoe kan data helpen bij betere beslissingen op het erf?
- Kennisdeling – Resultaten komen beschikbaar voor boeren en adviseurs.
Plantaardige sector: weerbare productie met een mulch als systeeminnovatie
Tijdens meerdere bijeenkomsten met een praktijkgroep van biologische akkerbouwers (vertegenwoordigers van BDEKO en vereniging BioPlant) zijn de uitdagingen van de sector in kaart gebracht. De centrale onderzoeksvraag werd: Hoe creëren we een weerbaar teeltsysteem met kansen voor een productiviteitsverbetering van de hoofgewassen aardappel, ui, peen en kool? Hieruit is een opzet gekomen voor een meerjarige systeemproef, met meerdere vormen van mulchen als centrale en veelbelovende innovatie. Mulchen heeft effect op de weerbaarheid en opbrengsten, ziekte- en plaagdruk, bodemgezondheid en heeft potentie voor meer klimaatrobuustheid. Dit jaar starten metingen in een pilot op het bedrijf Metamorphosis in Ens. Op basis van de resultaten wordt volgend jaar met een (wetenschappelijke) proef voor drie groeiseizoenen gestart.
Dierlijke sector: balans tussen productie en ecosysteemdiensten
Ook in de melkveehouderij zijn via drie bijeenkomsten met vertegenwoordigers van de biologische melkveehouderij (Eko-Holland en De Natuurweide) de belangrijkste thema’s en witte vlekken in kennis benoemd. De focus ligt op een gezonde balans tussen melkproductie, dierwaardigheid en maatschappelijke doelen (waardering) met onderwerpen zoals:
- Lange termijn bodemvruchtbaarheid en mestbenutting;
- Graskwaliteit en eiwit van eigen land;
- Antibioticavrij werken en kalf bij de koe;
- Effect van rantsoenen op melk- en vleeskwaliteit;
- Kosten en baten van melk en andere maatschappelijke doelen;
- Samenwerking met de BioMonitor.
De onderzoeken worden uitgevoerd op biologische melkveebedrijven en afgestemd met de praktijkgroep biologische melkveehouderij (Eko-Holland en De Natuurweide).
Meedoen of meer weten?
Ben je benieuwd hoe dit programma jou kan helpen? Wil je meedenken of meedoen? Houd dan Ekoland, de website www.versnellingsspoor.nl en kanalen van Bionext en het Biohuis in de gaten voor updates, bijeenkomsten en praktijkverhalen.
Tekst: Silke Nauta, Chris Koopmans
Beeld: LBI