Versnellingsspoor biologische landbouw van start: 'Praktijkkennis centraal voor toekomstbestendige bedrijfsvoering'

„Dit is een waardevolle stap richting het creëren van een gelijker speelveld wat betreft de toegang tot kennis voor biologische bedrijven,” zegt Geijzendorffer op Louisbolk.nl.

Hoognodig, volgens de praktijk

De gunning van het programma werd met opluchting en enthousiasme ontvangen binnen het LBI. Geijzendorffer: „Heel goed dat er aandacht is voor de informatiebehoeften van de boer en de praktische toepasbaarheid van bestaande kennis. Als we echt de doelen van het Nationale Actieplan willen bereiken dan is dit hoognodig, merken we in de praktijk en in gesprekken met de sector.”

De aanvraag voor het programma was geen kwestie van een enkele subsidieaanvraag, maar een langdurig traject. „Sinds 2021 heeft het LBI samen met een kennisconsortium biologische landbouw de kennisbehoeften van de biologische sector actief bij het ministerie onder de aandacht gebracht. In 2021 kwamen we met een 10-puntenplan. In 2022 dachten we mee over het Nationale Actieplan en in 2023 werd de Kennisagenda gelanceerd door het ministerie van LVVN. Daarna bleef het stil, totdat we door het ministerie gevraagd werden om een plan voor een 4-jarig onderzoeksprogramma op te stellen.”

Grote verwachtingen, beperkte ruimte

Het nieuws over de start van het programma zorgt voor veel enthousiasme in de sector, merkt Geijzendorffer. „We merken veel hoop en enthousiasme, groot draagvlak, zowel bij beleidsmakers, als de sector en ook bij de betrokken kennispartijen. Dat is natuurlijk fantastisch en legt een paar pijnpunten bloot. Iedereen brengt onderwerpen aan waarvan ze hopen dat het Versnellingsspoor ze mee kan nemen in het systeemonderzoek wat zal gaan lopen.”

De focus van het programma is echter bewust beperkt gehouden. „De omvang van het programma is beperkt en niet alles kan. Vandaar dat het onderzoeksprogramma zich nu beperkt tot twee sporen: de melkveehouderij en de akkerbouw. Waarbij we wel de kansen uit de dwarsverbanden van de twee sectoren meenemen. De resultaten en communicatie zullen zich in eerste instantie richten op de boeren en adviseurs. Met de partijen uit het kennisconsortium doen we ons best om zoveel mogelijk ook beleid, ketenpartijen en onderzoekers mee te nemen.”

Biologische praktijk vraagt om specifieke kennis

De meerwaarde van dit versnellingsspoor ligt volgens Geijzendorffer in het inspelen op de kennisbehoefte die specifiek is voor biologische boeren.

„Er wordt vaak gezegd dat er al veel kennis beschikbaar is, en dat is ook zo. Echter, vaak is de toepasbaarheid van die kennis beperkt voor de biologische boer. Zo is veel van de ontwikkelde kennis niet specifiek genoeg voor de biologische landbouw.”

Ze noemt het voorbeeld van natuurlijke plaagregulatie: „Onderzoek naar bijvoorbeeld natuurlijke plaagregulatie in een niet-biologische landbouw context is niet makkelijk te vertalen naar de biologische context. De beschikbaarheid van nutriënten vergt een andere, langer termijn perspectief, omdat kunstmest niet toegestaan is in de biologische sector. Maar de gewassen hebben in het voorjaar wel behoefte aan nutriënten. Welke opties heb je dan als boer om die op dát moment beschikbaar te hebben?”

Uiteindelijk zijn de vragen waar het versnellingsspoor zich op richt niet alleen relevant voor biologische bedrijven. „Ecologische en technologische innovaties die in de biologische sector blijken te werken, zijn vaak ook interessant voor boeren die niet biologisch zijn. Uiteindelijk gaat het over hoe je tot een toekomstbestendige bedrijfsvoering kan komen voor de ondernemer, de consument en het milieu.”

Systeemonderzoek als sleutel

Centraal binnen het versnellingsspoor staat systeemonderzoek op het boerenerf. „Veel van de kennis die nu beschikbaar is, richt zich op specifieke onderwerpen en die zijn vaak in mindere mate verbonden met alles wat er verder nog speelt voor de boer op zijn bedrijf,” zegt Geijzendorffer. Ze geeft als voorbeeld het thema dierenwelzijn: „Dierwaardig gedrag faciliteren leidt op dit moment voor de meeste boeren tot verminderde inkomsten. Hoe vang je dat dan op in een biologische bedrijfsvoering, bijvoorbeeld door duurmelken, weidegang op kruidenrijk grasland of andere koeierassen. En hoe kun je dit verbeterde dierenwelzijn dan meten zodat de boer daar grip op krijgt en op kan gaan sturen.”

Het doel is om met het systeemonderzoek de samenhang op bedrijfsniveau te begrijpen en beter te benutten: „Met systeemonderzoek in de praktijk van de boer kunnen maatregelen getoetst worden op hoe zij in de bedrijfsvoering samenkomen en wat dat voor impact heeft op systeemniveau. Daaruit kan ook worden opgemaakt wat de boer nog eventueel nodig heeft om de juiste stappen te kunnen zetten en komt de gewenste impact van het Nationale Actieplan dichterbij.”