22 procent van de honingbijen heeft winter niet overleefd
Uit resultaten van de Wintersterfte Enquête, uitgevoerd door de WUR blijkt dat 22 procent van de Nederlandse bijenvolken de winter van 2024/2025 niet hebben overleefd. Dit is meer dan het dubbele van wat als de natuurlijke bijensterfte wordt beschouwd. Dit natuurlijke percentage bedraagt 10 procent. Het onderzoek WUR werd in opdracht van het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) uitgevoerd. Aan de inventarisatie deden meer dan 3.000 imkers mee, bijna 1/3 van het totaal aantal Nederlandse imkers.
Casper Baan, directeur van de Nederlandse Bijenhoudersvereniging (NBV) : „Ik ben blij dat de bijensterfte ongeveer gelijk is met vorig jaar, en minder hoog is dan twee jaar geleden. Maar, uiteindelijk is de sterfte zeker nog te hoog.”
Verschillende oorzaken
De oorzaken van wintersterfte zijn divers en kunnen per jaar en locatie fluctueren. Zo is het verlies van de koningin tijdens de winter vrijwel altijd fataal voor het volk. Ook combinaties van factoren – zoals een gebrek aan voedsel, ziektes en verzwakking vóór de winter – dragen bij aan hogere sterfte. De mijt Varroa destructor en verschillende bijenvirussen blijven grote bedreigingen voor de bijengezondheid. Het bestrijden van Varroa destructor is van groot belang om het volk in goede gezondheid de winter te laten overleven. Gegevens uit de enquête tonen aan dat 84,6 procent van de bijenhouders de mijt in de afgelopen winter heeft bestreden. Dit percentage ligt tussen de voorgaande jaren, waarin het respectievelijk 86,8 procent (2024) en 81,2 procent (2023) was.
In het onderzoek is niet meegenomen of de bijen op eigen honing zijn overwinterd, hoe de Varroa mijt is bestreden en van welk ras (en welke koninginnenlijn) de volken zijn. Baan, directeur van de NBV, geeft aan dat hij op deze punten graag meer diepgang zou zien in het onderzoek. Ook is hij geïnteresseerd in het onderscheid van het sterfte cijfer tussen professionele en hobbymatige imkers.
Rol van Aziatische hoornaar
Of de verspreiding van de Aziatische hoornaar invloed heeft op de wintersterfte in Nederland is nog onduidelijk, maar duidelijk is dat de opkomst van deze een extra bedreiging vormt voor de bijen. De invasieve exoot jaagt op allerlei soorten bestuivende insecten voor eiwitten. Een nest Aziatische hoornaars consumeert in één seizoen gemiddeld 11,3 kilogram insecten wat neerkomt op 100.000 insecten. De verspreiding versnelt: in 2023 meldde 13,2 procent van de bijenhouders een waarneming van de exoot, in 2024 was dat percentage gestegen naar 27,7 procent. Hoewel het moeilijk is om het effect van de Aziatische hoornaar op de wintersterfte goed in te schatten, wordt verwacht dat de impact op (relatief korte) termijn aanzienlijk zal toenemen, gelet op de ervaringen in onder meer Frankrijk en Spanje.
Bijscholing imkers essentieel
De NBV roept haar leden, natuurliefhebbers en geïnteresseerden op om cursussen en nascholingsdagen te volgen en zich te blijven verdiepen in de actuele ontwikkelingen. 'Bijscholing zorgt voor een verbetering van de kennis over bijengezondheid en het leefgebied rondom de bijenkast. Ook zal alles in het werk gesteld dienen te worden om de verdere verspreiding van de Aziatische hoornaars een halt toe te roepen.' De NBV doet daarvoor een beroep op de landelijke, provinciale en lokale overheden.
