Fotoserie: Agroforestry als logische vervolgstap voor Ron van Zandbrink in Stoutenburg

---

Dit Topartikel wordt je gratis aangeboden door Ekoland.nl. Schrijf je hier in voor de gratis nieuwsbrief en blijf op de hoogte van het nieuws en achtergronden in de biologische sector.

---

Voederhagen, varkens, een mobiele kippenstal, een Silvopasture: er is sinds 2018 een hoop gebeurd op het melkvee bedrijf in Stoutenburg. Tijdens de studie van Ron van Zandbrink op Van Hall Larenstein waren Joel Salatin en Mark Shepard zijn grote inspiratiebronnen.

Werken aan een multifunctioneel bedrijf

Hij stapte in 2018 bij zijn ouders in het bedrijf. Van Zandbrink is naar eigen zeggen breed geïnteresseerd én zag kansen in de combinatie van verschillende takken die elkaar als systeem versterken. Ook zijn ouders waren enthousiast en geven hem alle mogelijkheid om te werken aan een multifunctioneel bedrijf. Van Zandbrink: „Ze zeiden: ‘nu lopen wij er nog rond dus neem de tijd en de ruimte om te experimenteren’.” En dat heeft hij gedaan. In november 2018 scharrelde er varkens op de composthoop. In het voorjaar van 2019 werden de eerste voederhagen aangeplant en kwam er een mobiele kippenstal. Agroforestry is voor de jonge ondernemer een ‘logische vervolgstap’ in de ontwikkeling van het bedrijf. Maar, benadrukt hij: we blijven melkveehouders. De melkkoeien zijn onze hoofdtak en de ontwikkelingen moeten ten diensten staan van de koeien.

De veestapel

Dat de familie naast bomen ook nog steeds van koeien houdt is duidelijk. Koe Mariette is daar een mooi voorbeeld van. Zij is een 100.000 liter koe van 19 jaar die in de potstal, tussen de droge koeien, van haar pensioen geniet. Met oog voor dierenwelzijn wordt er op het biologische bedrijf een productie van 8.000 kilo behaald. Gemiddeld behalen de koeien een leeftijd van 7 jaar en 7 maanden bij afvoer.

De veestapel is divers. Vanaf 2005 wordt er gewerkt met een vierwegkruising Holstein, Fleckvieh, Montbelairde en Zweeds Roodbont. Sinds drie jaar wordt daar ook nog Jersey en Brown Swiss doorheen gekruist. Van Zandbrink wil toe naar een wat kleinere koe.

Tekst gaat verder onder de foto's,

Kringloop sluiten op grotere afstand

Stro en een deel van het ruwvoer koopt Van Zandbrink in bij drie akkerbouwers waarmee een vaste samenwerking is ontstaan. De vaste mest blijft op het bedrijf, een deel van de drijfmest gaat dan weer terug naar deze akkerbouwbedrijven om zo ‘de kringlopen op grotere afstand te sluiten’. En zo staat het vee weer in diensten van het land, legt Van Zandbrink uit.

Voederhaag

Langs een aantal kavelpaden is er een voederhaag aangeplant, zodat de koeien altijd een hapje kunnen eten. De grote haag langs het weiland (hieronder op de foto) bestaat uit wilg, hazelaar en zwarte els. Ten eerste is de haag belangrijk voor de mineralen voorziening van de koeien. Van Zandbrink benadrukt: de hagen zijn geen vervanging voor ruwvoer. De takken en bladeren die de koeien eten bevatten een lage voederwaarde, maar bevatten veel mineralen. Het valt Van Zandbrink dan ook op dat de koeien ieder jaargetijde wat anders kiezen.

De haag voorziet in meerdere functies: ze breken wind, fungeren als corridor voor vogels en leggen koolstof vast. Onderhoud kost tijd, daarom is er geïnvesteerd in een heggenschaar voor op de shovel.

En wat levert zo’n voederhaag dan op? Een logische vraag die vaak wordt gesteld. „Het is lastig uit te leggen hoe je hier aan kan verdienen”, geeft Van Zandbrink toe. Het gaat om het totale kosten plaatje: gezonde koeien die een lactatie langer mee gaan zijn gunstig voor het financiële plaatje. Het is alleen voor de ondernemer lastig hard te maken of dit door de bomen en hagen op zijn bedrijf komt.

Tekst gaat verder onder de foto's.

Silvopasture

Van Zandbrink heeft een proefveld aangelegd met een ‘Silvopasture’. Dit is een combinatie van veeteelt met houtige gewassen dat zorgt voor verschillende lagen van productie. Het gaat hier om appel- en perenbomen die Noord-Zuid zijn georiënteerd om de schaduwwerking op het gras te beperken. De bomen staan in rijen, twintig meter van elkaar ‘hart op hart’. De rijen zijn afgeschermd met schrikdraad. Het is volgens Van Zandbrink de kunst om de rijen schoon te houden. Na aanplant is er tussen de bomen een tweejarig bloemenmengsel gezaaid, dat werkte goed. Op de grasperceeltjes tussen de bomenrijen worden de kalveren geweid. Een grootvoordeel hiervan is dat de dieren al heel jong leren te weiden.

Tekst gaat verder onder foto's.

Walnoten en tamme kastanjes

In 2021 zijn er walnoten en tamme kastanjes aangeplant. De bomen beginnen nu langzaam met produceren. Walnoot is goed te bewaren, bekend bij de consument én er zijn verschillende verwerkingsmogelijkheden. De markt hiervoor moet nog worden ontwikkeld, de noten zijn Skal gecertificeerd.

Tekst gaat verder onder de foto's.

Kippen

Van Zandbrink heeft 249 kippen in twee mobiele stallen die achter de koeien aan worden geweid. Op deze wijze kunnen de kippen de mest mooi verspreiden. Hoewel Van Zandbrink op dit moment een leghybride heeft rondscharrelen, geeft hij aan dat dubbeldoel kippen eigenlijk beter passen in zijn systeem.

De belangrijkste tip? „Wees goed voorbereid en maak van de aanplant van bomen en hagen geen haast klus.” Er zijn veel soorten en rassen beschikbaar. Dit uitzoeken kost veel tijd. Van Zandbrink geeft dan ook de tip om veel rond te kijken bij anderen.