Aan de slag met zaadvaste rassen op je bio-bedrijf

De F1 hybriden zaden, de zaden van een kruising tussen twee planten waardoor gewenste eigenschappen ontstaan zijn problematisch, geven Jeuken en Groenen aan. Ze leveren een goed groeiend en uniform gewas op, maar kunnen zichzelf niet effectief voortplanten. Hierdoor ontstaat er voor boeren een afhankelijkheid van de zaadindustrie. Ook deze F1-hybriden gewassen liggen in biologische winkels. Verschillende BD-boeren zetten hun vraagtekens bij de voedingskwaliteit van deze gewassen.

Geen claim op wat tot de gemeenschap toehoort

Hoewel er binnen de biologische en biologisch-dynamische landbouw nog wel toegang is tot zaadvaste rassen, pleiten Jeuken en Groenen voor meer zaadveredeling op boerderijen. Jeuken neemt ons mee naar veredeling en selectie van zaden op bedrijfsniveau. Op zijn biologisch-dynamische boerderij Gaos vindt, naast groente- en veeteelt, ook zaadteelt plaats. De moederbollen van uien worden hier grootschalig geteeld en na een strenge selectie neemt het zaadgoedbedrijf Bingenheimer het over voor de vermeerdering van de zaden. Bingenheimer bloeit de moederbol verder af. Jeuken heeft geen kwekersrecht, benadrukt hij. De boer wil geen claim leggen op iets dat toebehoort aan de gemeenschap.

Criteria

De veredeling van zaden gaat via een positieve massaselectie. Bepaalde criteria leiden tot het kiezen van de beste gewassen. Denk hierbij aan de vroegrijpheid, de bolvorming, de hoeveelheid loof en de gevoeligheid voor ziektes. Het voordeel van veredelen op boerenbedrijven is het minimale verlies. Waar deze boerderijen niks weg hoeven te gooien en ook de minder goed gevormde gewassen aan de consument kunnen verkopen, gooien grote veredelingsbedrijven vaak grote hoeveelheden weg. De grootste uitdaging bij veredeling blijft wel het voorkomen van inteelt: voldoende diversiteit in je zaden is daarom belangrijk.

Bedrijfsindividualiteit

Hoewel de biologische en biologisch-dynamische zaadveredelingsbedrijven al heel anders te werk gaan dan de grote conventionele industrieën, zit er veel heil in het terugbrengen van de soevereiniteit naar de boeren, geven Jeuken en Groenen aan. „De bedrijfsindividualiteit kan worden gestimuleerd met als doel de grotere gemeenschap eerlijk te voeden met vitale gewassen.”

Vandana Shiva

Hoofspreker tijden het Seed Matters congres was wereldberoemde activiste Vandana Shiva. Zij ziet voor de BD-landbouw een belangrijke rol weggelegd voor zaadvermeerdering en zaadveredeling. „Dat de BD-beweging al 100 jaar bestaat, laat zien dat er tal van mogelijkheden zijn voor de aankomende 100 jaar.”